Głównym zabezpieczeniem dla banku udzielającego kredytu mieszkaniowego jest hipoteka na kredytowanej nieruchomości.

Z definicji, hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości lub innych wybranych prawach (m.in. spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego), które powstaje w chwili wpisu do księgi wieczystej (jeśli dla nieruchomości nie jest prowadzona księga wieczysta konieczne jest jej utworzenie). Służy ona zabezpieczeniu spłaty konkretnej wierzytelności (długu) - dzięki hipotece wierzyciel (w przypadku kredytu jest to bank) może dochodzić zaspokojenia (spłaty długu) z danej nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi (np. pożyczkodawcą, poręczycielem) właściciela nieruchomości.

Hipoteka jest zawsze związana z konkretną wierzytelnością, dlatego też, gdy wierzytelność wygasa (tzn. dług zostaje spłacony), wygasa także hipoteka. Kolejną cechą hipoteki jest fakt, iż jest ona ściśle związana z nieruchomością, a nie jej właścicielem - gdy np. dłużnik sprzeda nieruchomość, hipoteka nadal obowiązuje na tej nieruchomości (stąd należy zawsze sprawdzić, czy mieszkanie, które kupujemy nie jest już obciążone hipoteką).

Zabezpieczeniem kredytu hipotecznego, jest najczęściej hipoteka kaucyjna (do oznaczonej sumy najwyższej), ustanawiana w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłych, a także wierzytelności o nieustalonej wysokości. Przy obliczaniu najwyższej sumy zabezpieczenia bierze się pod uwagę wysokość kredytu, szacunkową kwotę odsetek, prowizję banku i ewentualne inne koszty banku. Drugim głównym rodzajem hipoteki jest hipoteka zwykła - służy zabezpieczeniu wierzytelności o ustalonej wartości. Istnieje również hipoteka łączna umowna - dotycząca kilku nieruchomości w związku z jednym zobowiązaniem.

W przypadku kredytów udzielanych w walucie obcej stosuje się hipotekę kaucyjną, ponieważ nie można z góry ustalić wartości kredytu (będzie ona zależała od przyszłego kursu walutowego), a przy kredytach w złotych, banki stosują albo oba rodzaje hipotek łącznie, albo tylko hipotekę zwykłą, która ustalana jest w stałej kwocie.

Przy ustanawianiu hipoteki ważne jest jej powiązanie z długiem (w naszym przypadku z kredytem mieszkaniowym). Dlatego zawsze podczas ustalania hipoteki wpisuje się formułę stwierdzającą, że zabezpiecza ona spłatę kapitału, odsetek i innych opłat związanych z kredytem (przy czym koniecznie muszą być podane dane identyfikujące kredyt, tzn. data i nr umowy kredytowej).

Ustanowienie hipoteki wiąże się z opłatami, które ponosi ustanawiający hipotekę.  Przede wszystkim jest to podatek od ustanowienia hipoteki, który wynosi 19zł - od hipoteki kaucyjnej oraz 0,1% - od wartości hipoteki zwykłej. Kredytobiorca musi ponieść opłaty sądowe od dokonania wpisu do księgi wieczystej. Opłata ta od wpisania pojedynczej hipoteki wynosi 200zł.

Oprócz zabezpieczenia docelowego jakim jest hipoteka ustanowiona na finansowanej nieruchomości lub innej nieruchomości będącej własnością kredytobiorcy lub osoby trzeciej, banki wymagają również zabezpieczeń przejściowych - aż do czasu przedstawienia odpisu z księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipoteki na nieruchomości będącej zabezpieczeniem kredytu. Zabezpieczeniem przejściowym może być ubezpieczenie kredytu lub poręczenie osoby fizycznej, lokata oraz inne akceptowane przez bank gwarancje.

Ubezpieczenie kredytu jest prostą formą zabezpieczenia i jest najczęściej stosowane. Polega tym, iż na wypadek zaniechania przez kredytobiorcę spłaty, firma ubezpieczeniowa przejmie na siebie jego zobowiązanie. Zabezpieczenie przejściowe kredytu hipotecznego ma swoje uzasadnienie wyłącznie do czasu uprawomocnienia się wpisu hipoteki.
Innym rodzajem zabezpieczenia jest ubezpieczenie niskiego wkładu własnego. Stosuje się je w przypadku kredytów obejmujących 100% wartości nieruchomości. Przedmiotem ubezpieczenia jest część kredytu hipotecznego stanowiąca różnicę pomiędzy wymaganym udziałem własnym kredytobiorcy, a kwotą faktycznie przez niego wniesioną na poczet inwestycji. Zazwyczaj wynosi ono od 3,3% do 8% - w zależności od ustaleń z ubezpieczycielem (co odbywa się wyłącznie za pośrednictwem banku). Nie mamy wpływu na ubezpieczyciela, z którym bank zawarł porozumienie, a czas na spłatę kapitału stanowiącego wymagane standardowo minimum wynosi od 3 do 10 lat.

Okres odpowiedzialności rozpoczyna się z chwilą wypłaty kredytu lub jego części, a kończy w momencie uzupełnienia wymaganego wkładu własnego (na skutek spłaty kredytu). To ubezpieczenie, które nie może istnieć samodzielnie, lecz współistnieje z zabezpieczeniem hipotecznym, ubezpieczeniem przejściowym lub innym zabezpieczeniem stosowanym bądź akceptowanym przez bank.

Jeżeli o kredyt wnioskuje osoba będąca jedynym żywicielem rodziny bądź osoba samotna, niektóre banki również jako docelowego zabezpieczenia kredytu wymagają od klienta cesji praw z jego polisy ubezpieczeniowej na życie. Na podstawie takiej umowy, kredytobiorca przenosi na rzecz banku swoje roszczenie do zakładu ubezpieczeń o wypłatę umówionej sumy pieniężnej w razie zajścia wypadku określonego w umowie.

Jeszcze innym zabezpieczeniem jest weksel in blanco, a uprawnionym do wpisania sumy wekslowej i innych elementów weksla jest bank. Ważne jest też porozumienie wekslowe, które precyzyjnie określa warunki, kiedy bank może weksel wypełnić (nie dotrzymanie przez kredytobiorcę terminu spłaty) i w jaki sposób (w szczególności, co do kwoty, którą będzie kwota kredytu, odsetek, prowizji i ewentualnie innych należności banku).
Poręczenia i gwarancje polegają na tym, iż spłata zadłużenia przez kredytobiorcę jest poręczana/gwarantowana przez inną osobę fizyczną lub prawną. Zaakceptowanie przez bank danej osoby fizycznej lub prawnej jako potencjalnego poręczyciela (zwanego niekiedy żyrantem) następuje dopiero po sprawdzeniu jego sytuacji finansowej. W przypadku zaprzestania spłacania zadłużenia przez kredytobiorcę, bank ma prawo żądać natychmiastowej spłaty całości pożyczonej sumy od kredytobiorcy bądź skorzystać z zabezpieczenia ustanowionego w postaci poręczenia lub gwarancji. Istotne jest to, że poręczyciel nie może uchylać się od obowiązku spłaty należności, usprawiedliwiając się nieznajomością prawa czy też innymi okolicznościami, takimi jak ustanowienie odrębnej umowy między nim a kredytobiorcą.